Litera A
- A u. O – Alpha und Omega – początek i koniec
- a. – anno – rok
- a. A. – auf Anordnung – na polecenie
- a. B. – auf Befehl – na rozkaz
- A. C. – Anno Christi – Roku Pańskiego
- A. c., a. c. – anni currentis – bieżącego roku
- a. D. – außer Dienst – emerytowany
- A. K.-O. – Allerhöchste Kabinetts-Ordre – Najwyższy Rozkaz Gabinetowy (Rządowy)
- a. O. – am Ort – w miejscu, na miejscu
- a. Pr. – auf Probe – na próbę, na czas określony (staż)
- A. S.-B. – Auf Spezial-Befwehl – na specjalny rozkaz, na nadzwyczajny rozkaz
- a. St. – alten Stils – starego stylu
- a. u. s. – actum ut supra – działo się jak wyżej (zostało spisane)
- a. V. – auf Vortrag – na omówienie
- a. Z. – auf Zeit – na czas
- A.-C., A. K. – Armee-Corps, Armee-Korps – Korpus Armijny
- a/ – am, an der – nad [rzeką]
- Abg. – 1. Abgang – wyjście (pisma); 2. Abgeordnete – poseł, deputowany
- Abs. – 1. Absender – nadawca (pisma); 2. Absatz – akapit
- Abt., Abth., Abthlg. – Abteilung – wydział (w urzędzie), oddział (wojsk.)
- Acc. – Accise – akcyza (podatek miejski)
- ach., achℓ. – Achtel – ósma część
- Adj. – 1. Adjunkt – akdjunkt; 2. Adjutant – adjutant
- adj. – adjungirt – wspieranie w prowadzeniu postępowania
- Adr. – Adresse – adres
- AG – Aktiengesellschaft – spółka akcyjna
- allg. – allgemein – ogólny
- Allod. – Allodium – alodium
- Anm. – Anmerkung – uwaga
- ao., a. o. – außerordentlich – nadzwyczajny
- ao. Prof. – außerordentlicher Proffessor – profesor nadzwyczajny
- AOK. – Armee-Oberkommando – Naczelne Dowództwo Armii
- ap., apl. – apostolisch – apostolski
- App.-Ger. – Appelations-Gericht – sąd apelacyjny
- Appr. – Approbation – aprobata, zatwierdzenie, zezwolenie
- Arch. – Archiv – archiwum
- Art. – 1. Artikel – artykuł; 2. Artillerie – artyleria
- Art.-Brig – Artillerie-Brigade – brygada artylerii
- Art.-Dep. – Artillerie-Depot – skład (magazyn) artylerii
- Asp. – Aspirant – aspirant
- Ass. – 1. Assesor – asesor; 2. Assistent – asystent
- Assist.-A. – Assistenz-Arzt – lekarz asystent
- A-U. – Armee-Uniform – mundur wojskowy
- Aud. – 1. Auditor – członek kolegium; 2. Auditeur – sędzia wojskowy
- Auf’tag – Auffahrttag – Wniebowstąpienie
- Ausc. – Auscultator – słuchacz, wychowanek
- ausg. – ausgeschieden – wyłączone, odłączone
- ausgef. – ausgefertigt – sporządzono, wystawiono
- auth. – authentich – autentyczne
- authoris. – authorisiert – autoryzowane
- Aym. – Aymer (Eimer) – wiadro; masa pojemności, wyróżniano generalnie duże wiadra (ok. 100 litrów) i małe (ok. 10-15 litrów); w XIX w. na terenach niemieckich– zwykle 12 litrów; w Rosji – 12,3 litra
- AZ., Az. – Aktenzeichen – znak akt, numer akt, sygnatura akt, znak sprawy
Litera B
- B. – 1. Bataillon – batalion; 2. Bauernschaft (też Bschst.) – chłopstwo; 3. Bürgermeister – burmistrz; 4. Brief (też Bf.) – list
- b. u. A. – bitte um Abschrift – proszę o odpis
- b. w., B. W. – bitte wenden – proszę odwrócić; wskazówka, że kontynuacja pisma znajduje się na drugiej stronie karty; zob. także – verte
- b.z.w. – bitte zu wenden – proszę odwrócić
- Bd. – Band, Bund – 1. wiązka, pęczek (30 sztuk); 2. Bund też – związek, federacja
- Bd. – Band (Bde. – Bände) – tom (tomy); zob. także – vol.
- begl. – beglaubigt – uwierzytelniony
- beif. – beifolgend – w załączeniu
- bes. – besondere, besonders – szczególne, szczególnie
- Beschl. – Beschluß – decyzja, postanowienie, uchwała
- Best.-Nr. – Bestellnummer – numer zamówienia
- betr. – betreffend, betreffs – dotyczy, w sprawie, odnośnie
- bew. – bewilligt – zatwierdzony
- bez. – 1. bezüglich – odnośnie; 2. bezahlt – zapłacono
- Bez. A. – Bezirk-Amt – urząd okręgu, urząd obwodu
- Bez., Bz. – Bezirk – okręg, obwód
- bezw., bzw. – beziehungsweise – względnie, lub
- Bg. – 1. Berg – góra; 2. Bogen – karta (pisma, książki)
- BGB – Bürgerliches Gesetz-Buch (Bürgerliches Gesetzbuch) – (niemiecki) kodeks cywilny
- Bgr. – Bürger – mieszczanin, obywatel
- Bhf. – Bahnhof – dworzec kolejowy
- Bℓ – Bund – związek, federacja
- Bl. – Blatt – karta; w aktach gruntowych – dziś – wykaz
- Brm. (też Bmstr) – Bürgermeister – burmistrz
- Buchh. – Buchhalter – księgowy
- bzf. – beizufügen – załączyć, dopisać; dodać coś do treści
- bzl. – beizulegen – dołączyć, dodać załącznik
- bzw. – beziehungsweise – względnie
Litera C
- C. F. – Companie-Führer – szef kompanii
- c., ca – circa – około
- c’mze – courante Münze – obiegowa moneta
- ca. – circa – około
- Calc. – Calculator – rachmistrz
- Cap. – Capitel – rozdział
- Capℓ – Caplan – kapłan
- Capt. – Capitain – kapitan
- Cav. – Cavallerie – kawaleria
- cbm. – Cubikmeter – kubik, metr szcześcienny (m3)
- ccm – Cubikcentimeter – centymetr sześcienny (cm3)
- Cd. – Civildienst – służba cywilna; też – służba zastępcza
- cdm – Cubikdecimeter – decymetr szcześcienny (dm3)
- Centℓ (też Ct., Ctr.) – Centner – cetnar; 50 kg (w Prusach – 51,498 kg)
- Cie, Co – Companie – kompania
- circ. – circulirt – obiegowy
- Cℓ (też Cr.) – Creutzer – krajcar; też – Kreuzer – moneta srebrna bita od XIII w., od XVI w. – moneta zdawkowa w krajach habsburskich; Krajcar (Wikipedia):http://pl.wikipedia.org/wiki/Krajcar
- Clafft: – Claffter – też – Klafter – 1. miara pojemności drewna – w Prusach 3,339 m³; 2. miara długości definiowana jako długość pomiędzy rozportartymi ramionami dorosłego mężczyzny, tj. 6 stóp = 3 łokcie = 1,8 m (inne rozpiętości – 1,7–2,91 m; w Prusach – 1,88 m); 3. czasem także miara powierzchni (Szwajcaria); Klafter (Wikipedia):http://de.wikipedia.org/wiki/Klafter
- cmm – Cubikmilimeter – milimetr sześcienny (mm3); też – Kubikmilimeter
- Col., Kol. – Colonie, Kolonie – kolonia; najliczniej powstałe podczas tzw. kolonizacji fryderycjańskiej w XVIII w., potem podczas tzw. wtórnej kolonizacji w XIX w.; utworzyły następnie odrębne miejscowości, lub zostały wchłonięte przez sąsiednie
- Coll. – collationirt – kolacjonowane; porównanie (sprawdzonie) zgodności np. konceptu z czystopisem
- Collat. – Collator, Collatur – kolator, kolacjonowanie
- Comm. – Commission – komisja
- Comp. Ch. – Companie-Chef – szef kompanii
- Conc. – Concept – koncept; jedna z form przygotowania pisma lub dokumentu, pisma
- Cons. – Consistorium – konsystorz
- Cons. R. – Consitorial-Rath – radca konsystorialny
- ۹vent – Convent – zgromadzenie, klasztor, też porozumienie
- cop: – 1. copiert – skopiowane; 2. copulirt – ślubne, zaślubione
- Corp. – Corporal – kapral
- Crim. Ger. – Criminal Gericht – sąd karny
- Ct, Court., Crt, crt – Courant – 1. obiegowe (moneta); 2. gruba srebrna moneta
- Cür. – Cürasier – kirasjer
Litera D
- D. – 1. Doktor – doktor; 2. Dame – dama, pani; 3. Durchlaucht – Książęca Mość, Wysokość; zob. Durchlaucht (Wikipedia)
- d. – den – dnia; przed datą (np. d. 1.04.2012)
- D. b. R. – Doctor beider Rechte – doktor obojga praw; także – Doctor iuris utriusque
- doktor prawa cywilnego i kanonicznego (kościelnego)
- d. h. – das heißt – to znaczy
- d. Hℓ – der Herr – pan; także w znaczeniu – właściciel ziemski
- d. J. – 1. das Jahr (des Jahres) – tego roku; 2. der Jüngere – młodszy
- d. M. – dieses Monats – tego miesiąca
- d’ – der – ten; zaimek osobowy dla rodz. męskiego
- Dc. – Ducat – dukat
- Dec. – December – grudzień
- dens. T. – denselben Tag – tego samego dnia
- Dep. – 1. Departement (też Dept.) – departament; 2. Depot – magazyn, skład; 3. Depesche – depesza
- Deput. – 1. Deputat – deputat; 2. Deputation – deputacja, delegacja, poselstwo
- ders. – derselbe – ten sam, tenże
- Dez. – 1. Dezernat – wydział, referat, resort; 2. Dezernent – decernent; też – Decernent, urzędnik wydający decyzje administracyjne, zob. Decernent (Wikipedia)
- Dez. – Dezember – grudzień
- Df. – Dorf – wieś
- dgl, dgℓ – dergleichen – taki sam, podobny
- Di. – Dienstag – wtorek
- Dict. – Dictator – dyktator
- Dig. – Digesten – Digesta; część prawa rzymskiego, zob. Kodeks Justyniana (Wikipedia), Pandekten (Wikipedia)
- Dipl. – 1. Diplom – dyplom; 2. Diplomat – dyplomata; dyplom także w znaczeniu uroczystego dokumentu (np. zatwierdzenie przywilejów dla miasta przez cesarza)
- Diss. – 1. Dissertation – dysertacja; 2. Dissident – dysydent
- Div. – Division – dywizja, dywizjon
- dŋ – den – dnia; powszechnie w datacji
- Do. – Donnerstag – czwartek
- Dom. – 1. Dominial – dominialne; 2. Dominium – dominium, domena
- drltℓ – durchleuten – wielmożny,mościwy
- dwℓ, dwilr – dienstwilliger – uniżony, usłużny