Skróty litera A – D

Litera A

  • A u. O – Alpha und Omega – początek i koniec
  • a. – anno – rok
  • a. A. – auf Anordnung – na polecenie
  • a. B. – auf Befehl – na rozkaz
  • A. C. – Anno Christi – Roku Pańskiego
  • A. c., a. c. – anni currentis – bieżącego roku
  • a. D. – außer Dienst – emerytowany
  • A. K.-O. – Allerhöchste Kabinetts-Ordre – Najwyższy Rozkaz Gabinetowy (Rządowy)
  • a. O. – am Ort – w miejscu, na miejscu
  • a. Pr. – auf Probe – na próbę, na czas określony (staż)
  • A. S.-B. – Auf Spezial-Befwehl – na specjalny rozkaz, na nadzwyczajny rozkaz
  • a. St. – alten Stils – starego stylu
  • a. u. s. – actum ut supra – działo się jak wyżej (zostało spisane)
  • a. V. – auf Vortrag – na omówienie
  • a. Z. – auf Zeit – na czas
  • A.-C., A. K. – Armee-Corps, Armee-Korps – Korpus Armijny
  • a/ – am, an der – nad [rzeką]
  • Abg. – 1. Abgang – wyjście (pisma); 2. Abgeordnete – poseł, deputowany
  • Abs. – 1. Absender – nadawca (pisma); 2. Absatz – akapit
  • Abt., Abth., Abthlg. – Abteilung – wydział (w urzędzie), oddział (wojsk.)
  • Acc. – Accise – akcyza (podatek miejski)
  • ach., achℓ. – Achtel – ósma część
  • Adj. – 1. Adjunkt – akdjunkt; 2. Adjutant – adjutant
  • adj. – adjungirt – wspieranie w prowadzeniu postępowania
  • Adr. – Adresse – adres
  • AG – Aktiengesellschaft – spółka akcyjna
  • allg. – allgemein – ogólny
  • Allod. – Allodium – alodium
  • Anm. – Anmerkung – uwaga
  • ao., a. o. – außerordentlich – nadzwyczajny
  • ao. Prof. – außerordentlicher Proffessor – profesor nadzwyczajny
  • AOK. – Armee-Oberkommando – Naczelne Dowództwo Armii
  • ap., apl. – apostolisch – apostolski
  • App.-Ger. – Appelations-Gericht – sąd apelacyjny
  • Appr. – Approbation – aprobata, zatwierdzenie, zezwolenie
  • Arch. – Archiv – archiwum
  • Art. – 1. Artikel – artykuł; 2. Artillerie – artyleria
  • Art.-Brig – Artillerie-Brigade – brygada artylerii
  • Art.-Dep. – Artillerie-Depot – skład (magazyn) artylerii
  • Asp. – Aspirant – aspirant
  • Ass. – 1. Assesor – asesor; 2. Assistent – asystent
  • Assist.-A. – Assistenz-Arzt – lekarz asystent
  • A-U. – Armee-Uniform – mundur wojskowy
  • Aud. – 1. Auditor – członek kolegium; 2. Auditeur – sędzia wojskowy
  • Auf’tag – Auffahrttag – Wniebowstąpienie
  • Ausc. – Auscultator – słuchacz, wychowanek
  • ausg. – ausgeschieden – wyłączone, odłączone
  • ausgef. – ausgefertigt – sporządzono, wystawiono
  • auth. – authentich – autentyczne
  • authoris. – authorisiert – autoryzowane
  • Aym. – Aymer (Eimer) – wiadro; masa pojemności, wyróżniano generalnie duże wiadra (ok. 100 litrów) i małe (ok. 10-15 litrów); w XIX w. na terenach niemieckich– zwykle 12 litrów; w Rosji – 12,3 litra
  • AZ., Az. – Aktenzeichen – znak akt, numer akt, sygnatura akt, znak sprawy

Litera B

  • B. – 1. Bataillon – batalion; 2. Bauernschaft (też Bschst.) – chłopstwo; 3. Bürgermeister – burmistrz; 4. Brief (też Bf.) – list
  • b. u. A. – bitte um Abschrift – proszę o odpis
  • b. w., B. W. – bitte wenden – proszę odwrócić; wskazówka, że kontynuacja pisma znajduje się na drugiej stronie karty; zob. także – verte
  • b.z.w. – bitte zu wenden – proszę odwrócić
  • Bd. – Band, Bund – 1. wiązka, pęczek (30 sztuk); 2. Bund też – związek, federacja
  • Bd. – Band (Bde. – Bände) – tom (tomy); zob. także – vol.
  • begl. – beglaubigt – uwierzytelniony
  • beif. – beifolgend – w załączeniu
  • bes. – besondere, besonders – szczególne, szczególnie
  • Beschl. – Beschluß – decyzja, postanowienie, uchwała
  • Best.-Nr. – Bestellnummer – numer zamówienia
  • betr. – betreffend, betreffs – dotyczy, w sprawie, odnośnie
  • bew. – bewilligt – zatwierdzony
  • bez. – 1. bezüglich – odnośnie; 2. bezahlt – zapłacono
  • Bez. A. – Bezirk-Amt – urząd okręgu, urząd obwodu
  • Bez., Bz. – Bezirk – okręg, obwód
  • bezw., bzw. – beziehungsweise – względnie, lub
  • Bg. – 1. Berg – góra; 2. Bogen – karta (pisma, książki)
  • BGB – Bürgerliches Gesetz-Buch (Bürgerliches Gesetzbuch) – (niemiecki) kodeks cywilny
  • Bgr. – Bürger – mieszczanin, obywatel
  • Bhf. – Bahnhof – dworzec kolejowy
  • BBund – związek, federacja
  • Bl. – Blatt – karta; w aktach gruntowych – dziś – wykaz
  • Brm. (też Bmstr) – Bürgermeister – burmistrz
  • Buchh. – Buchhalter – księgowy
  • bzf. – beizufügen – załączyć, dopisać; dodać coś do treści
  • bzl. – beizulegen – dołączyć, dodać załącznik
  • bzw. – beziehungsweise – względnie

Litera C

  • C. F. – Companie-Führer – szef kompanii
  • c., ca – circa – około
  • c’mze – courante Münze – obiegowa moneta
  • ca. – circa – około
  • Calc. – Calculator – rachmistrz
  • Cap. – Capitel – rozdział
  • Capℓ – Caplan – kapłan
  • Capt. – Capitain – kapitan
  • Cav. – Cavallerie – kawaleria
  • cbm. – Cubikmeter – kubik, metr szcześcienny (m3)
  • ccm – Cubikcentimeter – centymetr sześcienny (cm3)
  • Cd. – Civildienst – służba cywilna; też – służba zastępcza
  • cdm – Cubikdecimeter – decymetr szcześcienny (dm3)
  • Centℓ (też Ct., Ctr.) – Centner – cetnar; 50 kg (w Prusach – 51,498 kg)
  • Cie, Co – Companie – kompania
  • circ. – circulirt – obiegowy
  • Cℓ (też Cr.) – Creutzer – krajcar; też – Kreuzer – moneta srebrna bita od XIII w., od XVI w. – moneta zdawkowa w krajach habsburskich; Krajcar (Wikipedia):http://pl.wikipedia.org/wiki/Krajcar
  • Clafft: – Claffter – też – Klafter – 1. miara pojemności drewna – w Prusach 3,339 m³; 2. miara długości definiowana jako długość pomiędzy rozportartymi ramionami dorosłego mężczyzny, tj. 6 stóp = 3 łokcie = 1,8 m (inne rozpiętości – 1,7–2,91 m; w Prusach – 1,88 m); 3. czasem także miara powierzchni (Szwajcaria); Klafter (Wikipedia):http://de.wikipedia.org/wiki/Klafter
  • cmm – Cubikmilimeter – milimetr sześcienny (mm3); też – Kubikmilimeter
  • Col., Kol. – Colonie, Kolonie – kolonia; najliczniej powstałe podczas tzw. kolonizacji fryderycjańskiej w XVIII w., potem podczas tzw. wtórnej kolonizacji w XIX w.; utworzyły następnie odrębne miejscowości, lub zostały wchłonięte przez sąsiednie
  • Coll. – collationirt – kolacjonowane; porównanie (sprawdzonie) zgodności np. konceptu z czystopisem
  • Collat. – Collator, Collatur – kolator, kolacjonowanie
  • Comm. – Commission – komisja
  • Comp. Ch. – Companie-Chef – szef kompanii
  • Conc. – Concept – koncept; jedna z form przygotowania pisma lub dokumentu, pisma
  • Cons. – Consistorium – konsystorz
  • Cons. R. – Consitorial-Rath – radca konsystorialny
  • ۹vent – Convent – zgromadzenie, klasztor, też porozumienie
  • cop: – 1. copiert – skopiowane; 2. copulirt – ślubne, zaślubione
  • Corp. – Corporal – kapral
  • Crim. Ger. – Criminal Gericht – sąd karny
  • Ct, Court., Crt, crt – Courant – 1. obiegowe (moneta); 2. gruba srebrna moneta
  • Cür. – Cürasier – kirasjer

Litera D

  • D. – 1. Doktor – doktor; 2. Dame – dama, pani; 3. Durchlaucht – Książęca Mość, Wysokość; zob. Durchlaucht (Wikipedia)
  • d. – den – dnia; przed datą (np. d. 1.04.2012)
  • D. b. R. – Doctor beider Rechte – doktor obojga praw; także – Doctor iuris utriusque
  • doktor prawa cywilnego i kanonicznego (kościelnego)
  • d. h. – das heißt – to znaczy
  • d. Hℓ – der Herr – pan; także w znaczeniu – właściciel ziemski
  • d. J. – 1. das Jahr (des Jahres) – tego roku; 2. der Jüngere – młodszy
  • d. M. – dieses Monats – tego miesiąca
  • d’ – der – ten; zaimek osobowy dla rodz. męskiego
  • Dc. – Ducat – dukat
  • Dec. – December – grudzień
  • dens. T. – denselben Tag – tego samego dnia
  • Dep. – 1. Departement (też Dept.) – departament; 2. Depot – magazyn, skład; 3. Depesche – depesza
  • Deput. – 1. Deputat – deputat; 2. Deputation – deputacja, delegacja, poselstwo
  • ders. – derselbe – ten sam, tenże
  • Dez. – 1. Dezernat – wydział, referat, resort; 2. Dezernent – decernent; też – Decernent, urzędnik wydający decyzje administracyjne, zob. Decernent (Wikipedia)
  • Dez. – Dezember – grudzień
  • Df. – Dorf – wieś
  • dgl, dgℓ – dergleichen – taki sam, podobny
  • Di. – Dienstag – wtorek
  • Dict. – Dictator – dyktator
  • Dig. – Digesten – Digesta; część prawa rzymskiego, zob. Kodeks Justyniana (Wikipedia), Pandekten (Wikipedia)
  • Dipl. – 1. Diplom – dyplom; 2. Diplomat – dyplomata; dyplom także w znaczeniu uroczystego dokumentu (np. zatwierdzenie przywilejów dla miasta przez cesarza)
  • Diss. – 1. Dissertation – dysertacja; 2. Dissident – dysydent
  • Div. – Division – dywizja, dywizjon
  • dŋ den – dnia; powszechnie w datacji
  • Do. – Donnerstag – czwartek
  • Dom. – 1. Dominial – dominialne; 2. Dominium – dominium, domena
  • drltℓ – durchleuten – wielmożny,mościwy
  • dwℓ, dwilr – dienstwilliger – uniżony, usłużny

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *